Το Λιτόχωρο χειμωνιάτικο

Η ΓΡΑΦΙΚΗ ΚΩΜΟΠΟΛΙΣ

Προοδευτικά κέντρα – Νυχτέρια στο καθάρισμα του καλαμποκιού – Χειμερινές φυσικές ομορφιές Ζωή και κίνησις

Εντυπώσεις του συνεργάτου μας Λάκη Ολύμπιου

Εφημερίδα “ΦΩΣ” 13-12-1936

– Τι να γράψη κανείς για το χειμωνιάτικο Λιτόχωρο, που τίποτε ίσως δε μας παρουσιάζει εν αντιθέσει με το παραθεριστικό, καλοκαιριάτικο και δροσόλουστο τοιούτο; Αλλά πάλι, για να μη νομίσουν οι καλοί μας ξένοι και ιδίως οι Θεσσαλονικείς πως μόνον αυτοί κάθε καλοκαίρι μας χαρίζουν την κίνησιν, και την οπωσδήποτε πολύβοη ζωή, είμεθα αναγκασμένοι να περιγράψουμε με την αδύνατή μας πένα τη χειμω-νιάτικη ζωή των Λιτοχωριανών. Ίσως αυτή να μην έχη τόσες πολλές χάρες όπως η θερινή, πάντως όμως μας χαρίζει λίγο πολύ τις χαρές της, και μάλιστα τέτοιες που μπορεί να δοκιμάση κανείς όταν βρίσκεται κοντά και κάτω απ’ τις χιονοσκε-πασμένες κορυφές του ιστορικού μας Ολύμπου. Ο Όλυμπος χιονισμένος παρουσιάζει ένα αξιοθαύμαστο και αξιοζήλευτο μεγαλείο. Αι δενδροφυτευμένες πλαγιές του μοιάζουν σαν πελώριοι πολυέλαιοι ασπρολαμπαδοφωτισμένοι. Θαρρεί κανείς πως θέλουν να φανερώσουν τη βαριά λύπη γι’ αυτούς για τον αδυσώπητο και δρυμή χειμώνα π’ άρχισε να τες επισκέπτεται.

Όσο όμως κι’ αν απειλούν οι δώδεκα θεοί των Αρχαίων με επικεφαλής τον κατσουφιασμένο και συνοφρισμένο Δία, οι «Γκαβαρδιναίοι» του Λιτοχώρου δεν τρομάζουν απ’ τις φοβέρες των και προσπαθούν με κάθε τρόπο να ποικίλουν σε ευθυμία και χάρι τη χειμωνιάτικη ζωή. Μόλις το βραδάκι σχολάσουν απ’ τις δουλειές των, θα τους δήτε συγκεντρωμένους στα καλά περιποιημένα των καφενιδάκια, ακόμη δε και εις την «εσχάτως λειτουργήσασαν ταβέρναν του κ. Ν. Φωτιάδου». Άλλους θα δήτε να ουζάρουν με τους σκανδαλιστούς εις την όσφρυσι εκλεκτούς μεζέδες, άλλους πάλι να κτυπούν τα πούλια τους μέχρι σπασίματος (και αυτοί είναι οι συνεχώς χάνοντες), πάνω στο στενό τάβλι, άλλους πάλι να σιγοτραγουδούν κάποιο παληό τραγούδι με τη φτωχή τους κιθαρίτσα - οι τελευταίοι περιμένουν ίσως να νυχτώση καλά για να κάμουν την απαραίτητι «τσάρκα τους» κάτω από κάνα μισόγυρτο παράθυρο, είναι με άλλους λόγους οι τελευταίοι, τα νυχτοπούλια του καλντεριμοστρωμένου Λιτοχώρου.

Τα προοδευτικά κέντρα του Λιτοχώρου είναι πολλά. Θάναι σωστή όμως παράλειψις αν δεν ανέφερα και την κατάλληλο για την πρόοδον και μόρφωσιν των συμπατριωτών μου ταβέρναν του κ. Ν. Φαταούλα, που όσοι Λιτοχωρίται μπουν μέσα να την δοκιμάσουν τα τρων ούλα, απαραίτητον για τον πολιτισμόν του Λιτοχώρου.
Στην ταβέρνα αυτή οι Λιτοχωρίτες βρίσκουν όλα τα μέσα ή εφόδια που θα τους κάνουν να ξεχάσουν έστω και για λίγες ώρες τις στεναχώριες των, τις αποτυχίες και τα βάσανα. Εκεί κάθε βράδυ θύουν συνεχώς με κεχριμπαρένιο ποτό του θεού Βάκχου (τη ρετσίνα) και το λεγόμενο δάκρυ της Παναγίας ρακί που βρίσκεται άφθονο ακόμα στο Λιτόχωρο από την περυσινή του πλούσια εσοδεία. Έτσι με άλλους λόγους σκοτώνουν τες ώρες των οι Λιτοχωρίτες μικροί και μεγάλοι, νέοι και γέροι.

Αλλ’ ας δούμε τώρα με τη σειρά, πως περνάν, πως ζουν, πως χαίρονται αι ωραίες μας Λιτοχωρίτισσες. Τώρα το χειμώνα μοιάζουν σαν Τουρκάλες της προκεμαλικής Τουρκίας.

Βέβαια δεν είνε κλεισμένες μεσ’ τα χαρέμια. Κάθε άλλο. Αλλά κάτι παραπλήσιον παθαίνουν, κλεισμένες μεσ’ τους τέσσαρες τοίχους του σπιτιού των αναγκαστικώς. Που να πάνε; Στο καφενείο; στην ταβέρνα; στο ζαχαροπλαστείο; ή στο σινεμά; Απαγορεύεται αυστηρά η μετάβασις στα πρώτα και λείπει το τελευταίο. Εγώ τες προτρέπω να δώσουν χείρα συνδιαλλαγής και να συνεργασθούν στενώς με τ’ αγόρια στο «Μορφωτικό Σύλλογο». Τώρα ασχολούνται άλλες με το καθάρισμα και με το πλύσιμο, άλλες με το πλέξιμο, άλλες με τον αργαλειό, άλλες … με την ανάγνωσι ρομάντζων (αυτές είνε οι διανοούμενες της κωμοπόλεως). Μερικές ασχολούνται με τις καλτσομηχανές. Αυτές αποτελούν την υποτυπώδη βιομηχανίαν του Λιτοχώρου.

Η μόνη περίοδος του χειμώνος που μπορούμε να πούμε ότι περνούν κάπως διασκεδαστικά τα κορίτσια μας, είναι η περίοδος του ξεφλουδίσματος του καλαμποκιού κατά τα λεγόμενα «νυχτέρια». Στα νυχτέρια θα δήτε «λουϊούν του λουϊούν» κατά το Λιτοχωρίτικο γλωσσικό ιδίωμα, αντιπροσώ- πους του ωραίου φύλου. Στις συγκεντρώσεις θ’ ακούστε μόνον γέλια και τραγούδια, χωρίς να λείπη από το πρόγραμμά των και το κουτσομπολιό, από το οποίον περνά όλο το Λιτόχωρο και οι κάτοικοί του. Επειδή δε στα τοιούτου είδους νυχτέρια πλεονάζουν τα κορίτσια, στόχος της όλης αυτής θαλασσοταραχής είνε οι νέοι Λιτοχωρίτες. Πολλές τούς περνούν γενεές δεκατέσσερες!

Το μόνον εξοχικόν που δεν θέλει να νοιώση ότι πέρασε ο καιρός του ήτο τού κ. Δ. Καλαϊτζή. Ο ιδιοκτήτης του έχει τέτοιο κουράγιο που βάζει το φτωχικό του γραμμόφωνο να γρατζουνίζει πάντοτε σε ξεθωριασμένες πλάκες απ’ την πολυ- καιρία, κι’ αυτός καθισμένος σε μια άκρη του καταστήματός του ασχολείται εις την ανάγνωσι ενός ιστορικού βιβλίου. Έτσι μια μέρα άθελά μας τον συλλάβαμε επ’ αυτοφώρω.

Δεν απομένει τίποτε άλλο για το πολυθρύλητον Λιτόχωρο, παρά το γενικό ραντεβού των δύο φύλων κάθε οκταήμερον και μάλιστα καιρού επιτρέποντος και Διός ευδοκούντος στο ωραίο μας πάρκο. Μεταξύ περιπατητών και περιπατητριών παίζεται μια ευχάριστος κωμωδία, το κρυφτούλι. Μετά την συνηθισμένη βόλτα, απαξάπαντες οι Λιτοχωρίτες κατευθύνονται εις τα ίδια για να ξαναρχίσουν το παληό βιολί της μονότονης και άχαρης χειμωνιάτικης ζωής, περιμένοντας με το καλό να περάση η εβδομάδα, για να ξανάβγουν πάλι σαν τα μυρμήγκια από τις φωληές των.

ΛΑΚΗΣ ΟΛΥΜΠΙΟΣ

(ΦΩΣ 13-12-1936)