1943 - Η Εβδομάδα των Παθών

1943 - Φωτογραφία Γερμανού στρατιώτη στον ανηφορικό δρόμο πριν τη στροφή για τα μνήματα

Οι Λιτοχωρίτες που είχαν καταφύγει στο βουνό, μετά τις απειλές των Γερμανών αρχίζουν να επιστρέφουν στα σπίτια τους. Τα Γερμανικά αποσπάσματα βγαίνουν στο βουνό κι αφού δε βρίσκουν πουθενά αντάρτες λεηλατούν και καίνε όσες κρυψώνες βρήκαν, μαζί με τα υπάρχοντα των Λιτοχωριτών. Ήδη από την προηγούμενη εβδομάδα είχαν λεηλατίσει και κάψει κρυψώνες και το Mετόχι, στη Σκάλα.

Τη Μ. Τρίτη καταστρέφουν τέσσερα από τα ξωκλήσια, του Αη Γιάννη, του παπα-Νεχτάρη, του Αη-Λια και των Αγίων Αποστόλων.

Την Μ. Τετάρτη 21 Απριλίου οδηγούν στη Θεσσαλονίκη, στο στρατόπεδο Παύλου Μελά τους 70 περίπου ομήρους που είχαν συλλάβει, στις επιχειρήσεις των προηγούμενων ημερών.

Η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου έμεινε χωρίς ιερέα, αφού ο παπα-Τσιτσιρίκος, που συμμετείχε στην Αντίσταση έφυγε στη Σκοτίνα να κρυφτεί. Τον αντικατέστησε ο παπα-Τριαντάφυλλος που ήρθε από τη Λετποκαρυά. Τη Μ. Παρασκευή η περιφορά του Επιταφίου έγινε στον εξωνάρθηκα από τη μία πόρτα στην άλλη και η αναστάσιμη ακολουθία το πρωί της Κυριακής του Πάσχα.

27 Απριλίου 1943

Το μεσημέρι, φτάνουν γερμανικές ενισχύσεις και κλείνουν όλες τις εξόδους του Λιτοχώρου. Ο Γερμανός διοικητής δίνει διαταγή να συγκεντρωθούν όλοι οι άνδρες 16 ως 60 χρονών στο δημοτικό πάρκο. Αρκετοί κατάφεραν να κρυφτούν αλλά οι περισσότεροι αναγκάστηκαν να παρουσιαστούν στη συγκέντρωση, υπό τις φωνές, τις απειλές και τα όπλα των κατακτητών.

Οι συγκεντρωμένοι είδαν να ακροβολίζονται και να τους περικυκλώνουν Γερμανοί στρατιώτες οπλισμένοι με αυτόματα. Οκτακόσιους πήραν οι Γερμανοί, αφού άφησαν ελεύθερους κάποιους γέρους και ανήμπορους. Τους οδήγησαν πεζοπόρους στο Σταθμό. Στο δρόμο όσοι προσπάθησαν να διαφύγουν εκτελέστηκαν.

Από το Σ. Σταθμό του Λιτοχώρου τους μετέφεραν στον Σ. Σταθμό της Κατερίνης και τους στοίβαξαν στις αποθήκες Παπακώστα.

Οι εκτελέσεις

Την επομένη οδηγήθηκαν στη Θεσσαλονίκη στο Παύλου Μελά. Έπειτα από ανακρίσεις οι Γερμανοί ξεχώρισαν δεκατρείς και τους έστειλαν στην απομόνωση. Τέσσερις από αυτούς, ο Θεοχάρης Γκέκας, ο Χρήστος Νίκας, ο Βαγγέλης Κατέλας, ο Γιώργος Μασταγκάς και ο δάσκαλος Γιάννης Τσιμούρας, που είχε συλληφθεί νωρίτερα στη Θεσσαλονίκη, εκτελέστηκαν.

Οι Γερμανοί αφού επιδόθηκαν σε ένα όργιο καταστροφών και εμπρησμών πολλών σπιτιών αποχώρησαν από το Λιτόχωρο.

Οι όμηροι οδηγήθηκαν στο Σέδες για καταναγκαστική εργασία και επέστρεψαν μετά από περίπου δύο μήνες.

Για να μπορέσουν να περάσουν τα ποτάμια κινητιποιήθηκαν οι δυνάμεις του ΕΛΑΝ και βαρκάρηδες τους περίμεναν να τους περάσουν στην απέναντι όχθη και να συνεχίσουν περπατώντας.

Κανείς τους δεν ξανακοιμήθηκε μέσα στο χωριό… το πρωί δούλευαν και τη νύχτα έβγαιναν να κοιμηθούν στις σπηλιές και τις καλύβες.