Ο Μπελίτικος
Εσύ ήλιε μου κυρ ήλιε μου που αργείς να βασιλέψεις.
Ένα τραγούδι μία ιστορία.
Η αγάπη των ναυτικών μας για τη θαλασσα και η συμμετοχή τους στον απελευθερωτικό αγώνα στην περίοδο της Τουρκοκρατίας, τους οδήγησε ώστε να δημιουργήσουν τραγούδια με αντίστοιχα θέματα.
Σ'αυτήν την κατηγορία ανοίκει το τραγούδι που συνοδεύει το Μπελίτικο χορό. Μπελίτικος σημαίνει δρόμος.
Σύμφωνα με αναφορές με το πότε χορευόταν ο χορός, υπάρχουν δύο εκδοχές.
Η πρώτη αναφέρει ότι στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, όταν κάποιος καπετάνιος ήθελε πλήρωμα για το καράβι του, γυρνούσε το χωριό, παίζοντας με μουσικούς το τραγούδι αυτό για να μαζέψει παλληκάρια.
Όποιος νέος ήθελε να πάει, πετούσε το μαντήλι του, το οποίο έπαιρνε ο καπετάνιος και το έδενε κόμπο.
Στο τέλος όσους κόμπους μετρούσε ο καπετάνιος τόσα παλληκάρια είχε για πλήρωμα. Η δεύτερη πληροφορία χρονολογείται στις αρχές του περασμένου αιώνα.
Την δεύτερη εκδοχή περιγράφει ο κύριος Βλαχόπουλος πρόεδρος του Ναυτικού μας μουσείου.
"Δύο φορές το χρόνο γινόταν ομαδικός κατάπλους στο λιμάνι των Αγίων Θεοδώρων των Λιτοχωριτικων καραβιών.Μια φορά στις γιορτές των Χριστουγέννων και μια φορά το καλοκαίρι του προφήτη Ηλία. Ολόκληρος ο χρόνος παραμονής τους ήταν ένα διαρκές γλέντι, με αποκορύφωμα την ημέρα του Αϊ Λια. Τελείωνε το βράδυ πάντα με το Μπελίτικο χορό και με συμμετοχή δεκάδων ανδρών και γυναικών.
Παλιότερα ήταν χωριστά ο κύκλος των γυναικών και χωριστά των ανδρών, αλλά στη συνέχεια τοποθετούνταν όλοι μαζί σε έναν κύκλο. Μπροστά οι μεγαλύτεροι σε ηλικία αλλά και σε βαθμό, μετά οι νεότεροι και στη συνέχεια οι νεώτερες γυναίκες. Τελικά ο χορός έγινε μεικτός με εναλλαγή αντρός και γυναίκα. Όταν κουραζόταν οι μεγαλύτεροι, τα πρωτεία έπαιρναν τα αγόρια και τα κορίτσια. Εδώ γίνονταν και οι πρώτες ερωτικές επαφές, τα προεόρτια των αρραβώνων. Ο κάθε νέος και η κάθε νέα προσπαθούσαν να βρίσκονται δίπλα, αγκαζέ, με τον εκλεκτό-εκλεκτη της καρδιάς τους. Εκεί γινόταν και το πρώτο σωματικό άγγιγμα μεταξύ τους. Ήταν η πρώτη φορά που η ανάσα του ενός έσμιγε με την ανάσα του άλλου. (Είναι αυτό που λέει η λαϊκή παροιμία "δοκίμαζαν αν ταιριάζουν τα χνώτα τους"). Έτσι, μετά από πολύωρο χορό και χωρατά, έφτανε η ώρα του χωρισμού, συνήθως το βράδυ. Τώρα τον πρωταγωνιστικό ρόλο αναλάμβαναν οι μάνες. Από τη μεριά της κοπέλας να σημαδέψει ποιος ή ποιοι από τους νέους την γλυκοκοιταζαν και ποιός έκλεψε την καρδιά της. Από την πλευρά του αγοριού, ο γιός με τη μάνα το συζητάγανε πιο ανοιχτά μια και το αγόρι είναι πιο απελευθερωμένο. Και σύντομα κατέληγαν σε αποφάσεις και προτεραιότητες. Πχ τη Μαρία...και την Κατερίνα.... και η μάνα την επόμενη μέρα μετά την αναχώρηση του γιού θα έστελνε το προξενιό. Χαρακτηριστική ήταν η στοιχομυθία μάνας και γιού στο λιμάνι στους Αγίους Θεοδώρους.
Μάνα: Καλά ταξίδια, ο Αϊ Νικόλας μαζί σας.
Γιός: Για σου μάνα κι ότι είπαμε!!Αν δεν ικεί....ικεί.
Εννοεί πρώτα το προξενιό στη Μαρία και αν δεν γίνει εκεί, τότε στην Κατερίνα... εκεί."
Ο Μπελίτικος χορός δεν ήταν απλά ένας χορός ξεφαντώματος, αλλά μία ολοκληρωμένη έκφραση μιας συντεχνίας που πέρα από τα στοιχεία της διασκέδασης εμπεριείχε και τα στοιχεία της σύσφιξης, της συνοχής, της διατήρησης της συνέχειας της συντεχνίας στο χρόνο....
Πηγή
Σωτήρης Μασταγκάς